Ostrym zapaleniem wyrostka robaczkowego nazywamy dolegliwość, mogącą być następstwem zamknięcia ujścia woreczka do jelita ślepego. Przyczyną może być w głównej mierze powstanie kamienia kałowego.
Tworzy się on na skutek zmagazynowania treści jelitowych dookoła resztek roślinnych w postaci włókien i odwodnienia tejże masy. Bez względu na przyczynę tego zjawiska towarzyszą mu objawy nazywane ostrym zapaleniem wyrostka.
Zapalenie jest częstym przypadkiem, może dotykać nawet 10 na 100 000 osób rocznie. Występuje ono bez względu na wiek, jednak rzadziej jest spotykane u niemowlaków i osób w podeszłym wieku. Objawów nie da się przewidzieć, zaczynają się nagle bez wcześniejszego ostrzeżenia. Brak leczenia zapalenia wyrostka robaczkowego może doprowadzić do zapalenia otrzewnej, które jest bardzo niebezpieczne i może nawet zagrażać życiu.
Wyrostek robaczkowy jest to fragment przewodu pokarmowego (kiedyś nazywany ślepą kiszką). Może znacząco różnić się rozmiarem i kształtem, jak również lokalizacją. Jego rozmiary mieszczą się najczęściej w zakresie od pięciu do dwudziestu centymetrów. Umiejscowiony może być w okolicy dołu biodrowego z prawej strony, ale może być też znajdować się za kątnicą lub być ukryty pośród jelit. Zdarza się również, że jest skierowany w górę w stronę wątroby. Niestety nie wiemy po co tak naprawdę jest wyrostek robaczkowy. Jego wnętrze wypełnia się tkanką chłonną, co mogłoby wskazywać na jego rolę w układzie odpornościowym. Jednak osoby, które mają go usuniętego nie mają żadnych objawów co zaprzecza tej teorii.
Wiele z przypadków ostrego zapalenia wyrostka nie jest znanych. Szacuje się, że może to być nawet połowa przypadków. W pozostałych przypadkach do przyczyn powstania zapalenia można zaliczyć:
– kamienie kałowe, które występując w jelicie mogą zatkać światło wyrostka,
– guzowate zmiany znajdujące się w świetle wyrostka,
– obecność pasożytów w organizmie takich jak glista ludzka, owsiki czy tasiemiec, oraz innych mogących zatykać otwór wyrostka.
Jeśli już wiemy czym jest i jakie są przyczyny zastanówmy się jakie są objawy wyrostka robaczkowego? Zazwyczaj pierwszym objawem są występujące niespodziewanie bóle brzucha. Występują one w okolicy środka brzucha na wysokości pępka. Często towarzyszą im nudności i wymioty. Po kilku godzinach ból najczęściej się przemieszcza i zmienia swe położenie w okolice prawego dołu biodrowego. Jest on wtedy nasilony i wyraźnie ostrzejszy. Ból jest intensywny, delikatnie ustępuje przy leżeniu na boku lub podczas podkurczenia nóg.
Kolejnym objawem jest zwiększenie temperatury ciała w zakres 37,5-38,5 stopnia Celsjusza. Przyspiesza również tętno. U dzieci objawy zapalenia wyrostka mogą być nieznacznie inne i w pierwszej fazie mogą przypominać zapalenie wirusowe przewodu pokarmowego (z objawami w postaci wymiotów i biegunki). Z kolei u osób starszych objawy nie są tak intensywne i mogą być trudniejsze do zauważenia.
Diagnoza zapalenia wyrostka jest w pierwszej kolejności wykonywana w sposób fizykalny.
Objawy zdiagnozowane przez lekarza mogą różnić się w zależności od umiejscowienia wyrostka u pacjenta. Podczas zapalenia wykonywane są badania obrazowe takie jak USG jamy brzusznej (ma ono na celu wyeliminować inne choroby jak np. kamienie nerkowe), oraz tomografia komputerowa (jeśli przypadek jest ciężki w diagnostyce przy pomocy USG. Ma ona bardzo dużą skuteczność ze względu na dokładność zdjęć, wymaga jednak dużej wiedzy radiologicznej). Ważne jest odróżnienie zapalenia wyrostka od innych chorób.
Objawy mogą być podobne do np.: endometriozy, zapalenia węzłów chłonnych krezki, pęknięcia ciąży pozamacicznej, skręta torbieli jajnika, odmiedniczkowego zapalenia nerek, ostrego zapalenia pęcherzyka żółciowego, pęknięcia pęcherzyka Graafa, choroby Leśniowskiego-Crohna, ostrego zapalenia trzustki, ostrego zapalenia żołądkowo-jelitowego, ostrego zapalenia pęcherzyka żółciowego, kamienicy moczowodowej, perforacji wrzodu trawiennego, zapalenia narządów miednicy mniejszej u kobiet czy niedrożności jelit.
